KONFERENCJA „ROZWÓJ DRÓG WODNYCH W POLSCE”

Spotkanie miało na celu zaprezentowanie aktualnych prac związanych z rewitalizacją śródlądowych dróg wodnych w Polsce, podejmowanych przez Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie, Zarząd Morskiego Portu Gdańsk SA oraz samorządy województw.

W swym powitanym wystąpieniu Leszek Bonna Wicemarszałek Województwa Pomorskiego podkreślił, że spotkanie ma na celu przybliżenie istotnych aspektów dotyczących rozwoju dróg wodnych w Polsce, począwszy od zagadnień turystyczno-kulturalnych, poprzez problematykę odpowiedzialności za środowisko i społeczność lokalną, aż po kwestie gospodarcze. Z kolei Łukasz Greinke, Prezes Zarządu Morskiego Portu Gdańsk zaznaczył, że użeglownienie Wisły i stworzenie systemu dróg wodnych, to jeden z priorytetów rozwojowych portu. Rewitalizacja Wisły na odcinkach poprowadzonego szlaku transportowego ma na celu, nie tylko przywrócenie efektywnej żeglugi, ale przede wszystkim zwiększenie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego, poprawę możliwości rozwoju rolnictwa czy sektora turystycznego.

W pierwszej części konferencji o działaniach sygnatariuszy porozumień MDW E70 ich dokonaniach, problemach i czekających wyzwaniach mówił Rafał Wasil z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego. Silne przekonanie o słuszności działań na rzecz rozwoju śródlądowych dróg wodnych w Polsce stało się przesłanką dla trwałej ponadregionalnej współpracy na rzecz MDW E70. Dzięki tej współpracy udało się postawić pierwsze kroki na drodze do ożywienia żeglugi śródlądowej i towarzyszących jej różnorodnych form aktywności gospodarczej wzdłuż polskiego odcinka MDW E70. Obecnie na polskim odcinku MDW E70 jest blisko 80 przystani żeglarskich – w porównaniu do roku 2010 baza ta dwukrotnie wzrosła.
O planach i założeniach dotyczących rozwoju dróg wodnych w Polsce mówił Przemysław Żukowski z Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej. Zaprezentował m.in. wyniki analizy transportowej, które wskazują, że dla rzeki Wisły prognozowany popyt na transport wodny śródlądowy szacowany jest na poziomie blisko 50 mln ton ładunków. Warunkiem zrealizowania tego celu, jest osiągnięcie międzynarodowej klasy żeglowności drogi wodnej rzeki Wisły, funkcjonowanie połączenia Warszawa – Brześć oraz utrzymanie aktualnych parametrów pozostałych dróg wodnych. Wspominał również o nowej pespektywie finansowej na lata 2021 – 2027, która może skupić się na kontynuacji projektów z perspektywy 2014-2020 na Odrzańskiej Drodze Wodnej, ale też na realizacji inwestycji liniowych i punktowych służących eliminacji wąskich gardeł i poprawiających bezpieczeństwo żeglugi, czy na zapewnieniu nieprzerwanych możliwości żeglugi na jak najdłuższych ciągach rzek.
Przedstawiciel Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie- Krzysztof Wrzosek zabrał głos na temat pespektywy realizacji Stopnia Wodnego Siarzewo. Zgodnie w przyjętym harmonogramem planowany termin zakończenia inwestycji to grudzień 2028 r. Szacunkowy koszt tej inwestycji w zależności od przyjętych rozwiązań technicznych to 3-5 mld zł. Drugi stopień na Wiśle jest bardzo ważną inwestycją, nie tylko ze względu na zwiększenie ochrony przeciwpowodziowej, ale też z uwagi na odtworzenie 500 ha łęgów nadrzecznych oraz budowę elektrowni wodnej o mocy 80 MW. Budowa stopnia ma również wpłynąć na żeglowność Wisły.
Ważnym tematem konferencji było przedstawienie bieżącego utrzymania, eksploatacji oraz przygotowanie do żeglugi szlaku wodnego na połączeniu Odra – Wisła – Zalew Wiślany. Beata Musielska – Z-ca Dyrektora ds. Powodzi i Suszy Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Poznaniu omówiła odcinek Warty, który stanowi część MDW E70 na odcinku o długości 68,2 km. Na wspominanym szlaku nie ma ograniczania dla żeglugi, choć mogą wstępować lokalne małe głębokości tranzytowe przy niskich stanach wód, odsypiska czy przemiały. Podkreśliła, że prace utrzymaniowe na szlaku żeglownym obejmują oznakowanie drogi wodnej (naprawa, uzupełnianie znaków), usuwanie drzew i zatorów, trałowanie, wykaszanie koryta usuwanie łach i wypłyceń oraz kontrola i remonty budowli regulacyjnych. Z kolei Agnieszka Siłacz – Z-ca Dyrektora ds. Powodzi i Suszy Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Bydgoszczy scharakteryzowała parametry żeglugowe 211 km odcinka MDW E70 tj. Kanału Bydgoskiego oraz rzeki Noteć (odcinek skanalizowany oraz swobodnie płynący). Wśród najważniejszych inwestycji zrealizowanych w 2019 r. poza bieżącym utrzymaniem (podobnym jak dla rz. Warty), odmulono ujście rzeki Łobżonki, usunięto łachę poniżej stopnia wodnego Krzyż, wykonano prace odmuleniowe w awanportach śluz oraz zakończono remont kompleksowy śluzy Okole. Natomiast Agnieszka Struczyńska – Kierownik Planowania i Koordynacji Eksploatacji Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gdańsku przedstawiła warunki nawigacyjne, w tym ograniczenia żeglugowe, jakie występują rejonie dolnej Wisły i Kanału Elbląskiego oraz godziny pracy śluz z dostosowaniem do ruchu turystycznego. Do głównych prac utrzymaniowych na szlakach żeglownych należy m.in. systematyczna cotygodniowa korekta szlaku żeglugowego (szczególnie Wisły) wraz z pomiarami najmniejszych głębokości (przemiałów), pomiary batymetryczne do przewidywanych remontów budowli regulacyjnych, wykonanie kompleksowego pomiaru szlaku żeglownego wraz z kontrolą oznakowania, trałowania z oznaczeniem przeszkód w szlaku lub ich usunięcie, ale też udzielanie pomocy użytkownikom dróg wodnych (pilotowanie na trudnych odcinkach). W zakresie inwestycyjnym dokonywane są sukcesywnie remonty ostróg na Wiśle. Ostrogi te, są ważnym elementem ochrony przeciwpowodziowej oraz utrzymania szlaku żeglownego. Nie tylko koncentrują nurt, co ułatwia przemieszczanie w dół rzeki wleczonego rumowiska skalnego oraz lodu, ale też zapobiegają powstawaniu zatorów i zapewniają głębokość nawigacyjną dla żeglugi i lodołamaczy.
Barbara Bradke-Sobieniak – Dyrektor Działu Projektów Inwestycyjnych Zarządu Morskiego Portu Gdańsk SA w swoim wystąpieniu mówiła o najważniejszych inwestycjach w porcie. Wśród pakietu obecnie realizowanych inwestycji na ponad 1 mld zł są m.in.: modernizacja toru wodnego, rozbudowa nabrzeży oraz poprawa warunków żeglugi w Porcie Wewnętrznym w Gdańsku, rozbudowa Nabrzeża Północnego, rozbudowa i modernizacja sieci drogowej i kolejowej w Porcie Zewnętrznym w Gdańsku oraz rozbudowa i modernizacja węzłów sieci bazowej w Porcie Gdańsk
w zakresie infrastruktury drogowo – kolejowej. Ponadto omówiła koncepcję budowy Portu Centralnego w Porcie Gdańsk, którego szacowana wartość wynosi – 11 mld zł.

Druga część konferencji rozpoczęła się od wystąpienia prof. dr hab. Zygmunta Babińskiego z Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Temat „Środowisko, zmiany klimatyczne, a żegluga śródlądowa” został przez naukowca zaprezentowany na przykładzie Wisły. Aby skutecznie walczyć z suszą i brakiem wody, pilnie należy poprawić stan hydrologiczny Polski poprzez budowę nowych zbiorników na Wiśle. Ekspert podkreślił, że najskuteczniejszym sposobem magazynowania wody dla obszarów dotkniętych niedoborami wody jest budowa kaskady dolnej Wisły, czyli zespołu zapór wodnych w dolnym biegu Wisły, od Warszawy do Gdańska.
Kolejna część debaty dotyczyła problematyki wykorzystania potencjału Wisły i innych rzek w województwie kujawsko-pomorskim oraz działań podejmowanych przez samorząd województwa i jego partnerów, na rzecz rewitalizacji dróg wodnych.
Aleksandra Cilińdź z Zarządu Morskiego Portu Gdańsk SA omówiła postępy prac nad Studium wykonalności dla kompleksowego zagospodarowania międzynarodowych dróg wodnych E40 i E70 na obszarze Polski. Zaprezentowała długą listę opracowanych wariantów wraz z opcjami ich przebiegu dla poszczególnych odcinków – północnego, środkowego i południowego. W zależności od wyboru wariantu, planowany czas realizacji to 42 lata, aby droga wodna miała standard międzynarodowej klasy żeglugowej i mogła liczyć ok. ok. 780 km (port Gdańsk – port Elbląg – Warszawa- Brześć). Powstałoby 20 stopni wodnych dających w sumie moc energetyczną 620 MW. Szacowany koszt inwestycji wyniósłby 51 mld zł.
Studium przebiegu Międzynarodowej Drogi Wodnej E70 na odcinku Odra-Wisła zaprezentował Stanisław Wroński Pełnomocnik Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego do spraw dróg wodnych. Celem opracowania jest ocena możliwości osiągnięcia parametrów min. IV klasy Międzynarodowej Drogi Wodnej (MDW) E70 na odcinku Odra-Wisła, na obszarze województw: lubuskiego, wielkopolskiego i kujawsko-pomorskiego. Dotychczas opracowano Analizę uwarunkowań funkcjonowania drogi wodnej Odra-Wisła i dostosowania jej do wymogów konwencji AGN. Obecnie w przygotowaniu jest Analiza uwarunkowań przestrzennych, środowiskowych i fizjograficznych – wytypowanego obszaru.
Wśród tematów prezentowanych na konferencji nie zabrakło aspektów turystyki wodnej. Tym zagadnieniom poświęcone było wystąpienie Wojciecha Skóry Dyrektora Centrum Turystyki Wodnej PTTK. Ekspert zaprezentował zarówno atrakcje turystyczne polskiego odcinka MDW E70, jak i utrudnienia, które napotykają wodniacy na szlaku wodnym m.in. niskie stany wody, zarastające koryta rzek. Zwrócił uwagę na kwestie bezpieczeństwa i wygodę postoju w śluzach.
Wspomniano również o systemie kształcenia kadr dla żeglugi śródlądowej. Jak podkreślił Dawid Szatten Zastępca Dyrektora Instytutu Geografii ds. Kształcenia Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy i Koordynator Centrum Informacji i Promocji Śródlądowych Dróg Wodnych przy UKW w Bydgoszczy, na poziomie ponadpodstawowym w 9 ośrodkach szklonych w Polsce kształci się pond 2100 uczniów związanych z przyszłym zawodem technika żeglugi śródlądowej i logistyki. Z kolei na poziomie akademickim wiedzę z zakresu żeglugi śródlądowej można pogłębiać na uczelniach wyższych w Bydgoszczy, Gdyni, Szczecinie oraz Gdańsku.

W drugim dniu konferencji odbyła się wizyta studyjna w Porcie Morskim Gdańsk SA. W trakcie rejsu statkiem uczestnicy mogli naocznie zapoznać się oddanym do użytku Nabrzeżem Mew oraz częściowo zmodernizowanym Nabrzeżem Obrońców Poczty Polskiej. Następnie goście udali się do DCT Gdańsk, który jest największym i najszybciej rozwijającym się polskim terminalem kontenerowym oraz jedynym terminalem głębokowodnym w rejonie Morza Bałtyckiego, do którego bezpośrednio zawijają statki z Dalekiego Wschodu. Terminal obsługuje polski import, eksport, tranzyt oraz tranzyt morski i wciąż się rozwija. W 2018 r. terminal DCT Gdańsk przeładował prawie 1.9 mln TEU, regularnie obsługując największe kontenerowe statki na świecie. W 2019 roku, przeładunki w DCT Gdańsk przekroczą 2.0 mln TEU. Zwiedzający mieli możliwość zobaczenia załadunku azjatyckiego kontenerowca.
Następnie uczestnicy udali się do Kapitanatu Portu Północnego, gdzie specjaliści Zarządu Morskiego Portu Gdańsk S.A. przedstawili obecnie trwające oraz już zrealizowane inwestycje. Omówiono m.in. prace budowlane, zrealizowane w porcie wewnętrznym oraz prace związane z infrastrukturą drogową i kolejową prowadzącą bezpośrednio do portu. Zaprezentowano także kolejne zamierzenia inwestycyjne, w tym założenia prac w rejonie Basenu Górniczego, obejmujące rozwój infrastruktury transportowej prowadzącej do Basenu. Uczestnikom spotkania przybliżono stan prac nad realizacją projektu budowy Portu Centralnego – największego projektu Portu Gdańsk.

Wydarzenie było okazją do zapoznania się z poglądami różnych środowisk na wykorzystanie potencjału naszych rzek. Wystąpienia prelegentów potwierdziły, że rozwój rzek dotyczy szerokiego grona interesariuszy.

Galeria zdjęć: