Wisła to najdłuższa rzeka Polski i jednocześnie najdłuższa rzeka wpływająca do Bałtyku. Liczy 1.047 km, a jej dorzecze zajmuje ponad połowę powierzchni Polski. Nazywana jest Królową Polskich Rzek – również ze względu na ogromną rolę jaką odegrała w historii naszego kraju. Nad jej brzegami toczyły się burzliwe losy narodu polskiego. Przed wiekami zakładano wokół niej takie miasta jak Kraków, Warszawa, Toruń czy Gdańsk.
Wisłę dzielimy na 3 podstawowe odcinki: górny, środkowy i dolny. Genezy tego podziału upatrujemy w historii i przebiegu granic zaborów.
Górny odcinek o długości ok. 270 km – od źródeł na stokach Baraniej Góry w Beskidzie Śląskim do ujścia Sanu – nie ma szczególnego znaczenia gospodarczego czy żeglugowego ze względu na słabą regulację i zbyt niskie stany wody. Stanowi za to szlak o ogromnych walorach krajobrazowych i turystycznych m.in. Oświęcimia, Krakowa, Tarnobrzegu czy Sandomierza.
Środkowy, najdłuższy odcinek cechuje się unikatowym w skali Europy, naturalnym krajobrazem dzikiej rzeki. Na uregulowanej jedynie wałami przeciwpowodziowymi Wiśle tworzą się często piaszczyste wyspy. Uczestnicy coraz liczniej organizowanych spływów kajakowych, mogą odwiedzić m.in. takie historyczne miejscowości jak Janowiec, Kazimierz Dolny, Puławy i Dęblin.
Od Płocka do ujścia Wisły w Gdańsku płynie, uregulowany w czasie zaboru niemieckiego, dolny odcinek Wisły. Na trasie pokonujemy m.in. zaporę i elektrownię wodną we Włocławku oraz największy w Polsce sztuczny zbiornik wodny – Jezioro Włocławskie. Płynąc dalej mamy możliwość zwiedzenia wielu zamków postawionych przez Krzyżaków, w Toruniu, Świeciu, Grudziądzu i Gniewie. Na terenie Żuław Wisła tworzy deltę, rozdzielając się na Nogat, Szkarpawę, Wisłę Martwą i Śmiałą. Obecnie głównym ujściem rzeki do Zatoki Gdańskiej jest przekop, wybudowany w 1895 r.
Głębokość. Od ujścia Brdy (771,4 km) do Tczewa (910 km) Wisła zaliczana jest do II klasy żeglownych dróg wodnych z gwarantowaną głębokością tranzytową 1,4 m. Stąd do ujścia (941,3 km) jest drogą III klasy i zapewnia głębokość 1,6 m. Należy jednak zachować ostrożność, gdyż nurt Wisły niesie znaczne ilości kruszywa, tworząc przy tym przemiały, nierzadko blokujące główny szlak – głębokość może wtedy spadać poniżej 1 m.
Szerokość. Szerokość lustra wody oscyluje wokół 500 m. Niezbędna na pokładzie jest więc lornetka, ułatwiająca odczytywanie znaków na przeciwległym brzegu. Płynąc wzdłuż brzegu należy zachować bezpieczną odległość – od kilkudziesięciu do nawet 200 m, ze względu na często niewidoczne i zniszczone ostrogi regulacyjne, które bywają wysunięte daleko w nurt rzeki.
Linie wysokiego napięcia, mosty i promy. Wszystkie linie wysokiego napięcia zawieszone są wysoko (powyżej 8 m przy WWŻ), więc nie przysparzają trudności nawigacyjnych. Najniższy most na tym odcinku Wisły znajduje się w Grudziądzu – prześwit przy wysokim poziomie wody wynosi ponad 5 m, a przy średnim prawie 9 m.
Oznakowanie. Na dolnym odcinku Wisły obowiązuje oznakowanie brzegowe zgodne z przepisami żeglugowymi śródlądowych dróg wodnych. Przy niskich stanach wody należy bezwzględnie stosować się do obowiązujących znaków.
Cumowanie. Oprócz nielicznych przystani u brzegów Wisły, na miejsca do cumowania warto wybierać jedynie piaszczyste zatoczki pomiędzy ostrogami (uważając jednocześnie na sieci rybackie).
Przy zbliżaniu się do brzegu należy zachować szczególną ostrożność ze względu na występujące na całej długości rzeki umocnienia z kamieni, stanowiące zagrożenie dla jednostek pływających.
W Toruniu (MDW E40) – w odległości ok. 30 km od MDW E70 – od strony zespołu staromiejskiego, na 1,5 km odcinku pomiędzy mostami: drogowym i kolejowym, zmodernizowane zostało nabrzeże Wisły, będące elementem rzecznej panoramy Torunia. Nabrzeże przystosowane jest do cumowania dużych jednostek pasażerskich. Wykonane w centralnej części odcinka umocnienie tarasowe jest szczególnie cenionym przez turystów i mieszkańców miejscem spotkań i odpoczynku nad brzegiem Wisły. Odbudowana jest również, zlokalizowana przy Bulwarze Filadelfijskim, w bezpośredniej bliskości Starego Miasta przystań AZS, umożliwiająca cumowanie ok. 20 małych jednostek pływających. Ponadto cumowanie możliwe jest w Grudziądzu i Tczewie.
Wiatr i nurt. Ze względu na dość wartki nurt Wisły (ok. 3 km/h) należy unikać wykonywania szybkich manewrów. Utrudnieniem może okazać się również wiatr – gdy wieje silnie z północy, fale mogą osiągać nawet 1 m wysokości.
